نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  ( 998  (                                                                      

ســوره 17 : اســـرا ( مـکّــی ـ111آیه دارد ـ جزء  پا نزدهم ـ صفحه 282 )

  ( قسمــت یازدهـــم )

سالکان راه عبودیت

 ( جزء پانزد هــم صفحــه 284 آیه 23 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم 

وَقَضَى رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِیَّاهُ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِندَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْکِلاَهُمَا

فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَ قُل لَّهُمَا قَوْلًا کَرِیمًا

   تفسیـــر لفظـــی :

و پروردگار تو مقرر کرد که جز او را مپرستید و به پدر و مادر [خود] احسان کنید

اگر یکى از آن دو یا هر دو در کنار تو به سالخوردگى رسیدند به آنهاحتی] ]اوف مگو

و به آنان پرخاش مکن و با آنها سخنى شایسته بگوى

تفسیر ادبی و عرفانی :

خداوند حکیم ، کردگار قدیم ، نیکوکار کریم ،

در این آیت بندگانش را به پرستش خود امر می فرماید ؛

هرکه در میدانِ عبودیت ، در صف خدمت بایستاد ؛

و قَــــــــدَم بر گُل مـــــــــراد نهــــــــــاد ؛

و حضرت عــزّت را کعبـــه ی آمـــــــال خود ساخت ؛

خداوند نیز اهل مملکت را به خدمت او بدارد ،

و در دو جهان کار وی بی وی بسازد ،

که مصطفی (ص) فرمودند :

هرکه با خـــــدا باشد ، خــــــدا با او است .

بدان ای جوانمـــــــرد که ؛

سالکان راه عبودیت سه گروهند :

یکی عابـــــد ، که نفسِ وی مقهــور از ترس کیفر است ،

دیگــــری عــــارف ، که دل او مقهـــــــور سطوت قـــــربت است ،

سوم حبیب (دوست خدا) ، که جان وی مقهــور کشف حقیقت است .

هرگاه عابــد بخواهد بنــد مجــاهـــدت از روزگار خود بردارد ؛

ناگاه در نامـــــه ی عتــــــــــــاب حــــــقّ نگـــــــرد ،

و ســرافکنــــــده و شــــــــرم زده شـــود !

و به زبــان نـدامت عـــــــذر خواهد !

و هرگاه عارف بخواهد شــــادی و بسطت را ؛

 به حکـــــــم قــربت ظاهـــــــــر ســـازد ،

ناگاه سلطان هیبت ِ حق پیدا گردد ،

و در گودالِ دهشت افتــــــد !

گاهی نظاره ی جـــلال کند ؛ از هیبت بگــدازَد ،

و همــــه حیـــــرت بر حیــــــرت بینـــــــد !

گاهی نظــــــاره ی جمـــــــــال کند ،

از شــــــادی و طَـــــرَب بنازد ،

و همه نور و سرور بیند !

و با زبان حال گوید :

با طلعت تــــو شب نبوَد نیـــز به گیتــی

با دولت تـــــــو غـــــم نبوَد نیــز به عالَم

چشمی که تـــو را دید شد از درد معافا

جانی که تو را یافت شد از مرگ مسلّم

بزرگی نقـــــل کــــــرده :

زمانی با عارفی بزرگوار در سفر بودم ، به منزلی فرود آمدیم تا شب را بیاسائیم ، در وقت ، شیــــــــری بیامد و نزد ما بخفت ! من از بیـــــم برخاستم و بر درختی شدم ، و تا بامداد بر شاخه ی آن درخت می بودم ، ولی عارف از شیر نهراسید و تا صبح همچنان خفته بود ! روز دیگر به منزلی دیگر فرود آمدیم ، شبانگاه به هنگام خواب پشّــــــه ای بر عارف نشست ، و تا بامداد از آزار آن پشّه آرام نداشت ! او را گفتم : ای شیخ ؛ دوش از شیر با آن عظمت باک نداشتی و نیندیشیدی ! امشب از پشّه ای به این ضعیفی چرا می نالی ؟ عارف گفت : دوش ما را از خود فراگرفته بودن ، و از خود ربوده ، و رقــــــمِ نیستی بر صفــــــــات ما کشیده ، از خود بی خود گشته ، به حقّ قائم شده بودم ! ولی امشب ما را به ما باز دادند تا پشّه ای به این ضعیفی ما را به ستـــــــوه آوَرَد !